ขั้นคู่เสียงเบื้องต้น

ขั้นคู่เสียง (Interval) คือ ความสัมพันธ์ระหว่างโน้ต 2 ตัว ที่บ่งบอกถึงลักษณะของเสียงและระยะห่างของโน้ตทั้ง 2 ตัว ในทฤษฎีดนตรีสากลเบื้องต้นนี้ ผมจะอธิบายขั้นคู่ในระดับเบื้องต้น เพื่อเป็นพื้นฐานในการเรียนทฤษฎีดนตรีในระดับต่อไป

ชนิดของ ขั้นคู่เสียง

เพื่อความง่ายในการคิดขั้นคู่ ผมขออิงบันไดเสียงเมเจอร์ ในการคิดขั้นคู่ เพื่อไม่ให้เกิดความสับสน ในเบื้องต้นขอยกเอาบันไดเสียง C เมเจอร์เป็นตัวอย่างในการคิดขั้นคู่ บันไดเสียง C เมเจอร์ ประกอบไปด้วย

C D E F G A B C

ระยะห่างของโน้ตทั้ง 2 ตัว เราจะใช้ตัวเลขเป็นตัวบอกถึงระยะของโน้ตทั้ง 2 ตัวนั้น เช่น

• โน้ต C กับ D คือ ขั้นคู่ 2
• โน้ต C กับ E คือ ขั้นคู่ 3
• โน้ต C กับ F คือ ขั้นคู่ 4
• โน้ต C กับ G คือ ขั้นคู่ 5
• โน้ต C กับ A คือ ขั้นคู่ 6
• โน้ต C กับ B คือ ขั้นคู่ 7

ความสัมพันธ์และระยะห่างของโน้ตในแต่ละตัว มีลักษณะเฉพาะตายตัว ที่สามารถแบ่งออกเป็น 5 ชนิด ดังนี้

• ขั้นคู่เมเจอร์ (Major) ตัวย่อ M
• ขั้นคู่ไมเนอร์ (Minor) ตัวย่อ m
• ขั้นคู่เพอร์เฟค (Perfect) ตัวย่อ P
• ขั้นคู่ดิมินิชท์ (Diminished) ตัวย่อ d
• ขั้นคู่ออกเมนเทด (Augmented) ตัวย่อ A

ขั้นคู่เมเจอร์ (Major)

ขั้นคู่เมเจอร์ จะใช้ตัวอักษร M เป็นตัวย่อและตามด้วยเลขขั้นคู่ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่เมเจอร์ คือ

• ขั้นคู่ 2 เมเจอร์ – M2  (C – D)
• ขั้นคู่ 3 เมเจอร์ – M3  (C – E)
• ขั้นคู่ 6 เมเจอร์ – M6  (C – A)
• ขั้นคู่ 7 เมเจอร์ – M7   (C – B)

ขั้นคู่ไมเนอร์ (Minor)

ขั้นคู่ไมเนอร์ จะใช้ตัวอักษร m เป็นตัวย่อและตามด้วยเลขขั้นคู่ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่ไมเนอร์ เป็นขั้นคู่เดียวกับขั้นคู่เมเจอร์ เพียงแต่โน้ตตัวที่ 2 จะติดเครื่องหมายแฟล็ต เพื่อทำให้กลายเป็นขั้นคู่ไมเนอร์ ดังตัวอย่าง

Minor <–♭Major

• ขั้นคู่ 2 ไมเนอร์ – m2  (C – D♭)
• ขั้นคู่ 3 ไมเนอร์ – m3  (C – E♭)
• ขั้นคู่ 6 ไมเนอร์ – m6  (C – A♭)
• ขั้นคู่ 7 ไมเนอร์ – m7   (C – B♭)

ขั้นคู่เพอร์เฟค (Perfect)

ขั้นคู่เพอร์เฟค จะใช้ตัวอักษร P เป็นตัวย่อและตามด้วยเลขขั้นคู่ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่เพอร์เฟค คือ

• ขั้นคู่ 1 เพอร์เฟค – P1 (C – C)
• ขั้นคู่ 4 เพอร์เฟค – P4 (C – F)
• ขั้นคู่ 5 เพอร์เฟค – P5 (C – G)
• ขั้นคู่ 8 เพอร์เฟค – P8 (C – C’)

ขั้นคู่ดิมินิชท์ (Diminished)

ขั้นคู่ดิมินิชท์ จะใช้ตัวอักษร d เป็นตัวย่อและตามด้วยเลขขั้นคู่ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่ดิมินิชท์ คือ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่เพอร์เฟค แต่ถูกลดเสียงลงครึ่งเสียง ดังนี้

Diminished <–♭Perfect

• ขั้นคู่ 1 ดิมินิชท์ – d1 (C – C♭)
• ขั้นคู่ 4 ดิมินิชท์ – d4 (C – F♭)
• ขั้นคู่ 5 ดิมินิชท์ – d5 (C – G♭)
• ขั้นคู่ 8 ดิมินิชท์ – d8 (C – C’♭)

นอกจากนี้ขั้นคู่ดิมินิชท์ยังสามารถคิดจากขั้นคู่เมเจอร์และไมเนอร์ได้อีกด้วย ตัวอย่างเช่น

Diminished <–♭minor <– ♭Major

• ขั้นคู่ 2 ดิมินิชท์ – d2 (C – D𝄫)
• ขั้นคู่ 3 ดิมินิชท์ – d3 (C – E𝄫)
• ขั้นคู่ 6 ดิมินิชท์ – d6 (C – A𝄫)
• ขั้นคู่ 7 ดิมินิชท์ – d7 (C – B𝄫)

ขั้นคู่ออกเมนเทด (Augmented)

ขั้นคู่ออกเมนเทด จะใช้ตัวอักษร A เป็นตัวย่อและตามด้วยเลขขั้นคู่ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่ออกเมนเทด คือ ขั้นคู่ที่มีคุณสมบัติเป็นขั้นคู่เพอร์เฟค แต่ถูกเพิ่มเสียงให้สูงขึ้นครึ่งเสียง ดังนี้

Perfect # –> Augmented

• ขั้นคู่ 4 ออกเมนเทด – A4 (C – F#)
• ขั้นคู่ 5 ออกเมนเทด – A5 (C – G#)
• ขั้นคู่ 8 ออกเมนเทด – A8 (C – C’#)

นอกจากนี้ขั้นคู่ออกเมนเทดยังสามารถคิดจากขั้นคู่เมเจอร์ได้อีกด้วย ตัวอย่างเช่น

Major # –> Augmented

• ขั้นคู่ 2 ออกเมนเทด – A2 (C – D#)
• ขั้นคู่ 3 ออกเมนเทด – A3 (C – E#)
• ขั้นคู่ 6 ออกเมนเทด – A6 (C – A#)
• ขั้นคู่ 7 ออกเมนเทด – A7 (C – B#)

ตัวอย่างการคิด ขั้นคู่เสียง ในบันไดเสียงอื่น

ในการคิดขั้นคู่นั้นหากโน้ตตัวแรกเริ่มจากโน้ตใดก็ตาม ให้คิดจากบันไดเสียงเมเจอร์ของโน้ตตัวนั้นไปเลย เช่น

ขั้นคู่ G – F# คือขั้นคู่อะไร?

วิธีคิด: G – F# เป็นขั้นคู่อะไร ให้ดูที่โน้ตตัวแรกเป็นหลัก ตัวอย่างนี้ โน้ตตัวแรกเป็น G ดังนั้นจะต้องคิดขั้นคู่จากบันไดเสียง G เมเจอร์: G A B C D E F# G เพราะฉะนั้น G – F# คือ ขั้นคู่ 7 เมเจอร์ (M7)

ขั้นคู่ G – F คือขั้นคู่อะไร?

วิธีคิด: ในบันไดเสียง G เมเจอร์ โน้ตตัว F จะต้องติดเครื่องหมายชาร์ป ในตัวอย่างนี้โน้ต F ไม่มีเครื่องหมายชาร์ป แสดงว่าถูกลดเสียงให้ต่ำลงครึ่งเสียง ดังนั้น G – F จึงเป็นขั้นคู่ 7 ไมเนอร์ (m7)

ทบทวนบทเรียน ขั้นคู่เสียง เบื้องต้น

• ขั้นคู่เมเจอร์ คือ ขั้นคู่ 2, 3, 6, 7 ตัวอักษรย่อ คือ M
• ขั้นคู่ไมเนอร์ คือ ขั้นคู่เมเจอร์ ที่ถูกลดเสียงให้ต่ำลงครึ่งเสียง ตัวอักษรย่อ คือ m
• ขั้นคู่เพอร์เฟค คือ ขั้นคู่ 1, 4, 5, 8 ตัวอักษรย่อ คือ P
• ขั้นคู่ดิมินิชท์ คือ ขั้นคู่เพอร์เฟค ที่ถูกลดเสียงให้ต่ำลงครึ่งเสียง และ ขั้นคู่ไมเนอร์ที่ถูกลดเสียงให้ต่ำลงครึ่งเสียง ตัวอักษรย่อ คือ d
• ขั้นคู่ออกเมนเทด คือ ขั้นคู่เพอร์เฟค ที่ถูกเพิ่มเสียงให้สูงขึ้นครึ่งเสียง และ ขั้นคู่เมเจอร์ที่ถูกเพิ่มเสียงให้สูงขึ้นครึ่งเสียง ตัวอักษรย่อ คือ A
• ในการคิดขั้นคู่จะต้องอิงกับบันไดเสียงเมเจอร์ของโน้ตตัวแรกในการคิดขั้นคู่

สิ่งที่ต้องจำ:

• จำขั้นคู่เพอร์เฟคให้ได้ ขั้นคู่เพอร์เฟค ได้แก่ ขั้นคู่ 1, 4, 5 และ 8 ขั้นคู่ที่เหลือคือ ขั้นคู่เมเจอร์ เมื่อตรงตามบันไดเสียงนั้นๆ
• จดจำการเปลี่ยนคุณสมบัติเป็น ขั้นคู่ไมเนอร์ ขั้นคู่ดิมินิชท์ และขั้นคู่ออกเมนเทด จากขั้นคู่เพอร์เฟค และ ขั้นคู่ไมเจอร์ ให้ได้

ในการคิดขั้นคู่ได้อย่างว่องไว คุณจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีความชำนาญในเรื่องของบันไดเสียงเบื้องต้น หากคุณมีความชำนาญในเรื่องขั้นคู่แล้ว คุณสามารถศึกษา กุญแจเสียงเบื้องต้น ในบทเรียนต่อไป